Τύπος: Σε ρυθμούς… «δημιουργικής καταστροφής»

Αν δει κανείς τις κυκλοφορίες των εφημερίδων και τα αποτελέσματα των μεγάλων εκδοτικών οργανισμών θα διαπιστώσει ότι η κατάρρευση του συγκεκριμένου κλάδου συνεχίζεται χωρίς σταματημό. Οι ζημιές το 2013 για τις τρεις μεγαλύτερες εκδοτικές επιχειρήσεις Τύπου ήταν 35,5 εκατ. ευρώ, με τζίρο μόλις 130 εκατ. ευρώ, ενώ η πτώση των κυκλοφοριών στο πρώτο επτάμηνο του 2014 έφτασε το 9%. 

Με τα δεδομένα αυτά, πώς ερμηνεύεται άραγε το παράδοξο να εμφανίζονται σήμερα πλήθος σχέδια, σκέψεις και προετοιμασίες για την κυκλοφορία νέων εφημερίδων; Τι έπαθαν οι νεοπαγείς, έμπειροι (ή και με ιστορία που θυμίζει την «εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή»), εκδότες; Θέλουν να μπουν κι αυτοί στην χαρούμενη ομάδα των ζημιογόνων εκδοτών ή κάτι άλλο συμβαίνει;
Το ενδιαφέρον αυτό ερώτημα έχει πολλαπλές και εξ ίσου ενδιαφέρουσες πιθανές απαντήσεις. Ας τις παραθέσουμε:

- Με δεδομένη την προεδρική εκλογή, έχουμε μπει σε μια μακρά προεκλογική περίοδο. Στη διάρκεια των εκλογών (ακόμα και στη σημερινή χρεοκοπημένη Ελλάδα), κυκλοφορεί πολύ χρήμα που προέρχεται είτε από το κράτος (ευθέως ή εμμέσως), είτε από όσους προσμένουν οφέλη από την ανάληψη και διαχείριση της εξουσίας. Μια νέα εφημερίδα σε μια εποχή που οι δημοσιογράφοι είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους άνεργοι και έτοιμοι να δουλέψουν για μερικές εκατοντάδες ευρώ, μπορεί να βγει φθηνά και να διεκδικήσει μέρος αυτού του χρήματος. Μετά βλέπουμε.

- Όλες οι μεγάλες εφημερίδες (λόγω απόλυτης εξάρτησης από τις τράπεζες, που εξαρτώνται απολύτως από το κράτος), είναι σήμερα απολύτως (επίσης) φιλοκυβερνητικές. Η κοινή γνώμη από την άλλη πλευρά είναι κατά 70% (με βάση τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών) αντικυβερνητική. Υπάρχει συνεπώς ένα αντικειμενικό κενό στην πολιτική αγορά, που μπορεί μια νέα έκδοση να αξιοποιήσει, μειώνοντας περαιτέρω το μερίδιο των υφιστάμενων φιλοκυβερνητικών εκδοτικών συγκροτημάτων. Επιπροσθέτως αν στη λήξη αυτής της περιόδου η κυβέρνηση καταψηφιστεί, θα μπορούν να προσδοκούν την κατάρρευση των υφιστάμενων συγκροτημάτων (ή κάποιων εξ αυτών), λόγω της μη στήριξής τους από τη νέα κυβέρνηση και την κατάληψη του κενού που εξ αυτού του λόγου θα δημιουργηθεί.

- Οι δομές των υφιστάμενων συγκροτημάτων τα καθιστούν αντικειμενικά ευάλωτα στον πραγματικό ανταγωνισμό. Ακόμα και χωρίς την εξάρτηση που προαναφέραμε, τα υφιστάμενα συγκροτήματα έχουν προ πολλού εγκαταλείψει το πραγματικό ρεπορτάζ, ή το έχουν ασφυκτικά περιορίσει. Ταυτόχρονα η δραματική συρρίκνωση των κυκλοφοριών έχει μειώσει εκτός από τα κόστη προσωπικού και τα εκτυπωτικά των νέων εκδόσεων, ενώ έχει καταστήσει τις αντίστοιχες επενδύσεις των υφιστάμενων συγκροτημάτων μη οικονομικά βιώσιμες λόγω υπερ-σχεδιασμού. Επίσης έχουν περιοριστεί και οι προσφορές, αλλά και οι προσδοκίες του κοινού για το μέγεθος και το περιεχόμενο των εφημερίδων.

Συνοψίζοντας, αν αναζητήσει κανείς τι όντως συμβαίνει στην αγορά του Τύπου μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε σε μια φάση που στα οικονομικά ονομάζεται «δημιουργική καταστροφή» (όρος που επινόησε ο μεγάλος αυστριακός οικονομολόγος Γιόζεφ Σούμπετερ). Δεν υπάρχει μόνο συρρίκνωση της αγοράς, αλλά και δυναμική βίαιης αναδιανομής των μεριδίων στο εσωτερικό της, κάτι που ακόμα δεν έχει εκφραστεί λόγω της απόλυτης (και ανταποδοτικής) στήριξης που παρέχεται στα σημερινά συγκροτήματα Τύπου. Καθώς όμως οι εκλογές πλησιάζουν και η πιθανότητα μεσοπρόθεσμης διατήρησης της στήριξης αυτής περιορίζεται, η αγορά προσαρμόζεται.

Πηγή: Marketing Week